Βιταμίνη Ε

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η βιταμίνη Ε απαντά στη φύση με τη μορφή οκτώ χημικών ενώσεων: άλφα, βήτα, γάμμα και δέλτα τοκοφερόλες και άλφα, βήτα, γάμμα και δέλτα τοκοτριενόλες. Στις ετικέτες των συμπληρωμάτων, η βιταμίνη Ε αναφέρεται ως ισοδύναμο «d-άλφα τοκοφερόλη/τοκοτριενόλη». Η συνθετική μορφή της βιταμίνης Ε είναι η «dl-άλφα τοκοφερόλη» και είναι λιγότερο δραστική. Η βιταμίνη Ε μετράται σε mg ή i.u. (1mg = 1,49i.u.).

ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ

Η βιομηχανική επεξεργασία των τροφίμων μειώνει την περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη Ε, όπως και η κατάψυξη και το τηγάνισμα. Η εκχύλιση φυτικών ελαίων με χρήση διαλύτη επίσης καταστρέφει τη βιταμίνη Ε. Οι μορφές οξικού ή ηλεκτρικού άλατος (acetate and succinate forms) αποτελούν πιο σταθερές μορφές βιταμίνης Ε και είναι αυτές που συνήθως χρησιμοποιούνται στα συμπληρώματα.

ΔΡΑΣΗ

1. Η βιταμίνη Ε είναι ένα πολύ σημαντικό αντιοξειδωτικό. Βοηθά στην προστασία των PUFAs (πολυακόρεστα λιπαρά οξέα) και άλλων λιπαρών ουσιών, όπως της χοληστερόλης, από την οξείδωση που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι υψηλής δραστικότητας παραπροϊόντα του μεταβολισμού, που προέρχονται επίσης από περιβαλλοντικές πηγές. Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντική για την υγεία της καρδιάς και των αγγείων (προστατεύει από αθηροσκλήρωση και θρόμβωση), αλλά και για την προστασία οργάνων και συστημάτων που έχουν υψηλή συγκέντρωση σε PUFAs, όπως ο εγκέφαλος, το νευρικό σύστημα και οι πνεύμονες. Επιπλέον, βοηθά στην αποτροπή της μετατροπής των νιτρωδών που περιέχονται στα καπνιστά και παστωμένα (αλατισμένα) τρόφιμα και στα τουρσιά σε νιτροζαμίνες (πιθανόν καρκινογόνες ουσίες) στο στομάχι. Ως αντιοξειδωτικό, η βιταμίνη Ε δρα σε στενή συνεργασία με τη βιταμίνη C.
2. Η βιταμίνη Ε παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία του νευρικού συστήματος και βοηθά στην πρόληψη της εκφύλισης των νεύρων και των μυών. Λόγω της αντιοξειδωτικής της δράσης, μπορεί επίσης να μειώσει τις απαιτήσεις των μυών σε οξυγόνο και ως εκ τούτου να αυξήσει την ικανότητα σωματικής άσκησης.
3. Η βιταμίνη Ε μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο στη διέγερση της ανοσοποιητικής απόκρισης και στην επούλωση των πληγών. (1)

ΕΛΛΕΙΨΗ

Η έλλειψη βιταμίνης Ε δεν οδηγεί βραχυπρόθεσμα σε κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά η χρόνια έλλειψη θεωρείται ότι συμβάλλει στην εμφάνιση καρκίνου και καρδιοπαθειών. Στα παιδιά, η κακή απορρόφηση των λιπών μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη βιταμίνης Ε, η οποία χαρακτηρίζεται από ανώμαλη ανάπτυξη των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Ανώτατο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα = 800mg (1200 i.u.).
Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (Recommended Daily Allowance, RDA) = 12mg.

ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Ε

1. Υγεία της Καρδιάς
   Τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη καρδιακών παθολογικών καταστάσεων (2). Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περιπτώσεις κακής κυκλοφορίας του αίματος, κιρσών κ.α. (3)
2. Στεφανιαία Νόσος
   Μελέτες έδειξαν ότι τα συμπληρώματα με δόση 400-800i.u. βιταμίνης Ε μπορούν να μειώσουν τα μη θανατηφόρα καρδιακά επεισόδια αποτρέποντας την οξείδωση των λιπιδίων, μεταβάλλοντας έτσι το μέγεθος της στεφανιαίας αθηρωματικής πλάκας (9).
3. Επούλωση
   Η βιταμίνη Ε συμβάλλει στην υγεία και την επούλωση του δέρματος. Μπορεί να ληφθεί και για τη μετεγχειρητική επούλωση των πληγών (7).
4. Νόσος του Πάρκινσον
   Μελέτες προτείνουν ότι η λήψη υψηλών δόσεων βιταμίνης Ε μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου του Πάρκινσον και να μειώσει τη σοβαρότητα άλλων νευρολογικών διαταραχών (1).
5. Άλλες Ιδιότητες
   Τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη της ινοκυστικής νόσου των μαστών (4) και της συσσώρευση αιμοπεταλίων (π.χ. σε γυναίκες με ευαισθησία στα αντισυλληπτικά) (5). Θεωρούνται ωφέλιμα για άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ (8), ενώ μπορούν να ληφθούν και για τη μετρίαση των συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS) (6), ειδικότερα αν συνδυαστούν με το έλαιο νυχτολούλουδου (Evening Primrose Oil). Οι απαιτήσεις σε βιταμίνη Ε αυξάνονται όταν αυξάνεται η λήψη πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (PUFAs). Οι απαιτήσεις αυξάνονται επίσης στους καπνιστές, στους οποίους προτείνεται η λήψη επιπλέον ποσότητας βιταμίνης Ε για την παρεμπόδιση της πρόκλησης βλαβών από τις ελεύθερες ρίζες που παράγονται από το κάπνισμα στους πνεύμονες. Η λήψη συμπληρωμάτων με βιταμίνη Ε συνιστάται επίσης σε άτομα που παρουσιάζουν κακή απορρόφηση των λιπών.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Επίπεδα βιταμίνης Ε (d-άλφα τοκοφερόλης) υψηλότερα από 800mg έχουν περιστασιακά συσχετιστεί με συμπτώματα όπως ή κόπωση, η ναυτία, ήπια γαστρεντερικά προβλήματα, ταχυπαλμίες και παροδική αύξηση της πίεσης του αίματος. Αυτά τα συμπτώματα είναι αναστρέψιμα.

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

1. Έχουν αναφερθεί αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στη βιταμίνη Ε και μια σειρά φαρμάκων και ως εκ τούτου, όποιος ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να συμβουλευτεί ένα γιατρό πριν χρησιμοποιήσει συμπληρώματα βιταμίνης Ε.
2. Τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε θα πρέπει να λαμβάνονται μόνο με παράλληλη ιατρική παρακολούθηση από άτομα που χρησιμοποιούν αντιπηκτικά φάρμακα, όπως η ασπιρίνη, διότι και τα δύο προκαλούν αραίωση του αίματος, ενώ έχει επίσης αναφερθεί ότι ο συνδυασμός τους αυξάνει την αιμορραγία.
3. Άτομα που πάσχουν από διαβήτη ή υποθυρεοειδισμό πρέπει να αποφεύγουν τα υψηλά επίπεδα βιταμίνης Ε.
4. Η δραστικότητα της βιταμίνης Ε αυξάνεται παρουσία σεληνίου και αντιστρόφως. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως συνεργιστική δράση.

1. "Human Nutrition and Dietetics", J S Garrow & W P T James, Churchill Livingstone, 1996.
2. Kwiterovich PO Jr. The effect of dietary fat, Antioxidants, and pro-oxidants on blood lipids, lipoproteins, and Atherosclerosis. J Am Diet Assoc, 97;7 suppl:S31-41, 1997.
3. "Martindale The Extra Pharmacopoeia", J Reynolds, The Pharmaceutical Press, 29th Ed, 1989.
4. London RS et al. Endocrine parameters and alpha-tocopherol therapy of patients with mammary dysplasia. Caner Res, 41:3811-3813, 1981.
5. Renaud S et al. Influence of vitamin E administration on platelet functions in hormonal contraceptive users. Contraception, 36:347-358, 1987.
6. London RS et al. Efficacy of alpha-tocopherol in the treatment of the premenstrual syndrome. J Reprod Med, 32;6:400-404, 1987.
7. Int J Dermatol, 1995,34;7:506-509.
8. Sano et al. A controlled clinical trial of Selegiline, Alpha-tocopherol or both as treatment for Alzheimer´s Disease. New England J Med, 336;17:1216-1222, 1997.
9. Stephens NG et al. Randomised controlled trial of vitamin E in patients with coronary disease: Cambridge Heart Antioxidant and Study (CHAOS). The Lancet, 347;9004:781-786, 1996.