Χρυσή ρίζα (Rhodiola)
Η χρυσή ρίζα ή Rhodiola είναι ένα βότανο που έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για την ενίσχυση της σωματικής και πνευματικής απόδοσης, τη βελτίωση της διάθεσης και την ανακούφιση από το άγχος.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η χρυσή ρίζα (Rhodiola, Rhodiola rosea) έχει κατηγοριοποιηθεί ως προσαρμογόνο από τους Ρώσους ερευνητές, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι έχει την ικανότητα να αυξάνει την αντίσταση του οργανισμού σε διάφορα είδη στρες (χημικό, βιολογικό και στρες λόγω σωματικής άσκησης).
ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΟΤΑΝΟΥ
Η Rhodiola δεν χρησιμοποιείται στη μαγειρική, αλλά κατέχει ιδιότητες οι οποίες βοηθούν τα άτομα να αντιμετωπίζουν ορισμένες καθημερινές καταστάσεις. Οι έρευνες καταδεικνύουν την εξαιρετική χρησιμότητά της σε περιπτώσεις ατονίας (μείωση της απόδοσης στην εργασία, δυσκολία στον ύπνο, μειωμένη όρεξη, ευερεθιστικότητα, υπέρταση, κεφαλαλγίες και κόπωση), που προκύπτουν από έντονη φυσική ή πνευματική καταπόνηση. Η προσαρμογόνος δράση της Rhodiola, καθώς και οι προστατευτικές της ιδιότητες για την καρδιά, τους πνεύμονες και το κεντρικό νευρικό σύστημα, οφείλονται κυρίως στην ικανότητά της να επηρεάζει τα επίπεδα και τη δράση των μονοαμινών και των οπιοειδών πεπτιδίων, όπως των β-ενδορφινών (1).
ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ
Αυτό το βότανο περιέχει πολλά χρήσιμα συστατικά που έχουν ευεργετικές ιδιότητες για διάφορα μέρη του σώματος. Το βότανο περιέχει φαινυλοπροπενοειδή (συμπεριλαμβανομένων των rosavin, rhosavidin, rhodiolosid, salidrosid). Επίσης, περιέχει thyrosol, cinnamic alcohol, αιθέρια έλαια, anthraglycosides, beta-sitosterin, daucosterol, μονοτερπένια, φλαβονοειδή και 16-18% ταννίνες (2,3).
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΟΣΟΛΟΓΙΕΣ
Μέρος του βοτάνου που χρησιμοποιείται: ΡΙΖΑ.
Κάθε ταμπλέτα θα πρέπει να παρέχει 250-500mg τυποποιημένου εκχυλίσματος Rhodiola, στα οποία περιέχεται 1% salidrozid και 40% πολυφαινόλες, ενώ θα πρέπει να λαμβάνεται μία με τρεις φορές ημερησίως.
ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ RHODIOLA
- Αύξηση της Πνευματικής και Φυσικής Απόδοσης
Πολυάριθμες κλινικές δοκιμές βασισμένες σε διπλές τυφλές μελέτες ελέγχου με placebo αποδεικνύουν περίτρανα ότι το εκχύλισμα της Rhodiola βελτιώνει τη διάθεση και κατέχει αγχολυτικές ιδιότητες, ενώ δεν έχει ανιχνεύσιμα επίπεδα τοξικότητας. Η Rhodiola βελτιώνει την πνευματική και φυσική απόδοση, ενώ χρησιμοποιείται ευρέως από αθλητές διότι αυξάνει την ενέργεια (4). Μπορεί να βοηθήσει στην οξυγόνωση του εγκεφάλου καθώς και των μυϊκών ιστών, ενισχύοντας καθοριστικά τα επίπεδα ενέργειας (5). Επίσης, μπορεί να μειώσει τη γενική κόπωση που εμφανίζεται κάτω από περιπτώσεις άγχους (4). Επιδρά θετικά στο νευρικό σύστημα αυξάνοντας τη διάρκεια της αυτοσυγκέντρωσης, τη μνήμη, τη δύναμη και την κινητικότητα του ανθρωπίνου σώματος, βελτιώνοντας την πνευματική ικανότητα και κυρίως ενισχύοντας την απόδοση στην εργασία (6). Μελέτες επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα της Rhodiola όσον αφορά στις διαδικασίες φυσικής αποκατάστασης, η οποία οφείλεται ενδεχομένως στη γρήγορη κανονικοποίηση του λακτικού και του ουρικού οξέος κατά την ανάρρωση. - Ανακούφιση από το Στρες
Η ικανότητα της Rhodiola να βοηθά το σώμα να προσαρμοστεί στο στρες οφείλεται ενδεχομένως στην ιδιότητά της να αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου. Η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη διασπώνται φυσιολογικά από το ένζυμο κατεχολομεθυλοτρανσφεράση (COMT), ενώ έχει αποδειχθεί ότι τα ενεργά συστατικά του εκχυλίσματος Rhodiola καταστέλλουν τη δραστηριότητα της COMT. Έρευνες καταδεικνύουν ότι η Rhodiola μπορεί να αυξήσει κατά 30% το επίπεδο των νευροδιαβιβαστών και να μειώσει κατά 60% τη δραστηριότητα της COMT (7). Μια πρόσφατη μελέτη σχετικά με τη διέγερση και την εξομάλυνση της φυσικής κατάστασης φοιτητών στους οποίους είχε χορηγηθεί ένα σκεύασμα εκχυλίσματος ρίζας Rhodiola κατά τη διάρκεια μιας αγχωτικής εξέτασης, έδειξε ότι το εκχύλισμα αυτό είχε θετικά αποτελέσματα στη φυσική κατάσταση, την πνευματική κόπωση και σε νευροκινητικά τεστ. Παρατηρήθηκε επίσης ότι τα αποτελέσματα αυτό-αξιολόγησης της γενικότερης ευεξίας του κάθε ατόμου ήταν πολύ καλύτερα στην περίπτωση που χρησιμοποιήθηκε Rhodiola, σε σύγκριση με το placebo (8). - Άλλες ιδιότητες
Φαίνεται ότι η Rhodiola βελτιώνει την αναλογία λίπους-μυών και αυξάνει τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης και των ερυθροκυττάρων στο αίμα. Επίσης, η Rhodiola περιέχει αντικαταθλιπτικούς παράγοντες, βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και θεωρείται ότι διατηρεί την υγεία της καρδιάς.
ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Δεν συνιστάται η χρήση της Rhodiola κατά τη διάρκεια της κύησης και του θηλασμού. Η χρήση της Rhodiola στη συνιστώμενη δοσολογία δε συνοδεύεται από γνωστές παρενέργειες.
1. Altern Med Rev, 2001, 6 (3): 293-302 Rhodiola rosea: A possible plant adaptogen.
2. Pharmazie, 1968, 23 (7): 392-395.
3. Pharmazie, 1969, 24 (2): 118-119.
4. Phytomedicine, 2000,7 (5): 365-371).
5. N. Volkov, Moscow Institute of Physical Culture, 1995. Rosavin, Rhodiola from Ameriden meets the standards set by the research.
6. Saratikov AS., Krasnov EA. 1987.
7. Krendal FP et al. (1990) Kharkov, USSR, pp 31-32.
8. Phytomedicine, 2000, 7 (2): 85-89.