Σελήνιο

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Το σελήνιο, που πλέον θεωρείται βασικό ιχνοστοιχείο για τους ανθρώπους και τα ζώα, βρίσκεται σε άνισες ποσότητες στα διάφορα σημεία της γήινης επιφάνειας. Η τοξικότητα του σεληνίου έχει σημειωθεί σε περιοχές όπου η περιεκτικότητά του στο έδαφος είναι υψηλή, αλλά η έλλειψη σεληνίου αποτελεί ένα πιο ευρέως διαδεδομένο πρόβλημα, το οποίο συμβάλλει στη στειρότητα, σε καρδιακά προβλήματα, παθήσεις των οφθαλμών και πρόωρη γήρανση.

ΔΡΑΣΗ

Το σελήνιο πραγματοποιεί τις κύριες λειτουργίες του ως μέρος του ενζύμου υπεροξειδάση της γλουταθειόνης. Η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης είναι ένα αντιοξειδωτικό ένζυμο που προστατεύει τις ενδοκυτταρικές δομές από την επιβλαβή οξειδωτική δράση των ελεύθερων ριζών.

Το σελήνιο είναι γνωστό για τους εξής ρόλους του:

1. Διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του ήπατος.
2. Αντιοξειδωτική προστασία όλων των κυττάρων του σώματος.
3. Διατήρηση της υγείας της καρδιάς.
4. Καταστολή των βλαβερών επιδράσεων των βαρέων μετάλλων όπως του αρσενικού, του καδμίου, του υδραργύρου και του μολύβδου.
5. Παραγωγή των ευεργετικών αντιφλεγμονωδών προσταγλανδινών.
6. Παραγωγή της ορμόνης θυροξίνης.

ΕΛΛΕΙΨΗ

Η έλλειψη σεληνίου εμφανίζεται παραδοσιακά σε περιοχές όπου το έδαφος είναι ιδιαίτερα φτωχό στο μέταλλο αυτό. Παρόλα αυτά, ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας επιτρέπει να εμπλουτίζουμε τη διατροφή μας με τρόφιμα από πολλές διαφορετικές χώρες, με αποτέλεσμα η έλλειψη σεληνίου να μην αποτελεί πλέον πρόβλημα. Μια ασθένεια που οφείλεται σε έλλειψη σεληνίου είναι η νόσος του Keshan, που πήρε την ονομασία της από την επαρχία της Κίνας που έχει τα χαμηλότερα επίπεδα σεληνίου στον κόσμο. Τα κύρια συμπτώματα αφορούν την καρδιά και ειδικότερα τη μειωμένη απόδοση του καρδιακού μυός. Μια άλλη γνωστή ασθένεια που οφείλεται σε έλλειψη σεληνίου είναι η νόσος του Kaschin-Beck, η οποία επηρεάζει τον χόνδρο των αρθρώσεων.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Ανώτατο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα = 200μg.
Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (Recommended Daily Allowance, RDA) = 55μg.

ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΣΕΛΗΝΙΟΥ

1. Άτομα με αυξημένο κίνδυνο έλλειψης σεληνίου
   Οι ομάδες των ατόμων που εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο για έλλειψη σεληνίου είναι οι χορτοφάγοι (1), οι ηλικιωμένοι (2), οι έγκυες, οι γυναίκες που θηλάζουν (3) και οι καπνιστές (4). Κάθε μια από τις παραπάνω ομάδες μπορεί να λάβει σελήνιο με τη μορφή συμπληρώματος, παρόλο που θα πρέπει να γίνουν επίσης προσπάθειες βελτίωσης της διατροφής.
2. Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
   Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε κλινική της Νέας Ζηλανδίας έδειξε ότι μόνο το 6% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα λάμβανε την κατάλληλη ημερήσια δόση σεληνίου. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι αναγκαία η χρήση συμπληρώματος σεληνίου από άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα (5).

ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Έχει αποδειχθεί ότι διαταραχή στη ρύθμιση του σεληνίου εμφανίζεται σε δόσεις άνω των 750μg, ενώ σε ενήλικες που λάμβαναν 900μg σεληνίου ημερησίως παρατηρήθηκε επιδείνωση της φυσικής κατάστασης των νυχιών και απώλειά τους.

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Δεν υπάρχουν γνωστές αλληλεπιδράσεις και αντενδείξεις του σεληνίου με φάρμακα. Η βιταμίνη Ε είναι ένας πολύ σημαντικός συνεργιστικός παράγοντας που ενισχύει τα ωφέλιμα αποτελέσματα του σεληνίου και αντιστρόφως.

Η ποσότητα του σεληνίου ποικίλει στα φυτά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αυγά λόγω της τεράστιας ποικιλίας στην ποσότητα του σεληνίου που περιέχεται στο έδαφος.

1. Kadrabová J. Selenium status, plasma zinc, copper, and magnesium in vegetarians. Biol Trace Elem Res, 50;1:13-24, 1995.
2. Olivieri O et al. Low selenium status in the elderly influences thyroid hormones. Clin Sci (Cholch), 89;6:637-642, 1995.
3. Sanz Alaejos M and Diaz Romero C. Selenium in human lactation. Nutr Rev, 53;6:159-166, 1995.
4. Zachara BA et al. Decreased selenium concentration and glutathione peroxidase activity in blood and increase of these parameters in malignant tissue of lung cancer patients. Lung, 175;5:321-332, 1997.
5. Stone J et al. Inadequate Calcium, Folic Acid, Vitamin E, Zinc, and selenium intake in rheumatoid arthritis patients: results of a dietary survey. Semin Arthritis Rheum, 27;3:180-185, 1997.