Εβδομάδα ευαισθητοποίησης για την κατάχρηση των αντιβιοτικών και την μικροβιακή ανθεκτικότητα

Η εβδομάδα 18-24 Νοεμβρίου έχει ανακηρυχτεί από τον Π.Ο.Υ. ως εβδομάδα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την κατάχρηση των αντιβιοτικών και την επακόλουθη επίδραση της μικροβιακής αντοχής.

Στην Ευρώπη υπολογίζονται περισσότεροι από 25000 θάνατοι κάθε χρόνο από την κατάχρηση αντιβιοτικών και η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσης υπερβολικής χρήσης.

Η μικροβιακή αντοχή, η ανθεκτικότητα των βακτηρίων, παρασίτων, ιών και μυκήτων στα αντιμικροβιακά φάρμακα που ήταν πριν αποτελεσματικά για τη θεραπεία των λοιμώξεων, είναι τώρα μια σοβαρή παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία. Εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την καταπολέμησή της, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές, καθώς οδηγούμαστε προς μια μετα-αντιβιοτική εποχή, στην οποία κοινές λοιμώξεις και ήπιοι τραυματισμοί που ήταν θεραπεύσιμοι για δεκαετίες μπορούν και πάλι να σκοτώσουν.

Η συμβολή της διατροφής και των συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να είναι σημαντική στη μείωση του προβλήματος της μικροβιακής αντοχής, καθώς μπορεί να προτείνει λύσεις που θα εξασφαλίσουν την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας με φυσικούς τρόπους που αποτρέπουν παράλληλα την ενδυνάμωση των παθογόνων.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα αντιβιοτικά έχουν αντιμετωπίσει με επιτυχία σοβαρές λοιμώδεις ασθένειες και έχουν αποτρέψει θανάτους. Ωστόσο, έχει παραμεληθεί ο ζωτικός ρόλος της ικανότητας του οργανισμού να αποκρούει τους «εισβολείς» με βάση την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Στην πραγματικότητα, η μόλυνση είναι πάντα το αποτέλεσμα τριών παραγόντων: της έκθεσης σε ένα παθογόνο, της ευαισθησίας του ατόμου και της διαταραχής του μικροβιώματος.

Δυστυχώς και η έρευνα έχει κατευθυνθεί στην εξεύρεση του πλέον ισχυρού φαρμάκου για να σκοτώσει τα μικρόβια, ενώ δεν ερευνάται συχνά ο τρόπος και τα μέσα για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Στην πραγματικότητα, οι δύο προσεγγίσεις έχουν τα πλεονεκτήματά τους. Σε σοβαρές περιπτώσεις όπου ο οργανισμός πλήττεται από κάποιο ισχυρό παθογόνο βακτήριο, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να σώσουν ζωές. Από την άλλη πλευρά, τα αντιβιοτικά δεν προσφέρουν καμία βοήθεια για έναν ασθενή που έχει υποτροπιάζουσες λοιμώξεις και παίρνει διάφορα σχήματα αντιβιοτικών, επειδή σε αυτή την περίπτωση πρέπει να αντιμετωπιστεί η ευαισθησία του ασθενούς και η αιτία που είναι ευάλωτος.

Τέλος, δεν πρέπει να παραλείπεται η σημασία του μικροβιώματος για την υγεία - του σύνολου των μικροβίων που αποτελείται από βακτήρια, βακτηριοφάγους, μύκητες, πρωτόζωα και ιούς που ζουν μέσα και στο ανθρώπινο σώμα. Το μικροβίωμα διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύοντας από τις λοιμώξεις, βοηθά στη μετατροπή της τροφής στο πεπτικό σύστημα σε ενέργεια και την παραγωγή βιταμινών και βοηθά στην εξάλειψη των απόβλητων. Τα αντιβιοτικά διαταράσσουν το μικροβίωμα και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες ασθένειες όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης και ο καρκίνος. Μια πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε μια σύνδεση μεταξύ της έκθεσης σε αντιβιοτικά στη βρεφική ηλικία και της τάσης για παχυσαρκία αργότερα στη ζωή.

Αυτή η αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι το μικροβίωμα επηρεάζεται από τα αντιβιοτικά προσθέτει άλλο ένα εξαιρετικά σημαντικό λόγο για να μειωθεί η χρήση τους. Υπάρχει ανάγκη για άλλους τρόπους αντιμετώπισης και πρόληψης ασθενειών που θα στηρίζουν και θα ενισχύουν την υγεία και την ανθεκτικότητα του μικροβιώματος που είναι σημαντικό για το ανοσοποιητικό μας σύστημα και την υγεία γενικότερα.

Η διατροφή, η φυτοθεραπεία, η ομοιοπαθητική και άλλες φυσικές θεραπείες έχουν προταθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τον σημαντικό ρόλο τους στην αντιμετώπιση της μικροβιακής ανθεκτικότητας, καθώς προσφέρουν αποτελεσματικές και ασφαλείς λύσεις που εξασφαλίζουν αποτελεσματική αντιμετώπιση, μειωμένη ευαισθησία σε μελλοντικές μολύνσεις και επιπλέον λιγότερη εξάρτηση από τα αντιβιοτικά και κατ’ επέκταση μικρότερη ενίσχυση της αντοχής των παθογόνων σε αυτά.

Άλλωστε η φύση υπήρξε η κυριότερη πηγή φαρμάκων για πάρα πολλούς αιώνες. Μέχρι και σήμερα, περισσότερο από το 25% των φαρμάκων που διατίθενται στην αγορά προέρχεται από φυσικές πηγές. Οι φυσικές θεραπείες αποτελούν μια σύγχρονη τάση καθώς τα τελευταία χρόνια υπάρχει κλίμα επιστροφής στην φυσική ιατρική. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι το 80% των ανθρώπων παγκοσμίως χρησιμοποιεί φυσικά φαρμακευτικά προϊόντα για κάποια μορφή πρωτογενούς διαχείρισης της ασθένειας. Αυτή η τάση ίσως και να αποτελεί τελικά τη λύση στην αλόγιστη χρήση χημικών φαρμάκων που οδηγούν στη μικροβιακή ανθεκτικότητα.

Οι άνθρωποι με ισορροπημένο, ενεργό ανοσοποιητικό σύστημα είναι λιγότερο ευαίσθητοι στους παθογόνους μικροοργανισμούς και καταπολεμούν τις μολυσματικές ασθένειες πιο αποτελεσματικά, μειώνοντας την ανάγκη αντιβιοτικής θεραπείας.

Η λήψη προβιοτικών για την ισορροπία του μικροβιώματος καθώς και θρεπτικών συστατικών που αποδεδειγμένα ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αποτελούν ασφαλείς και αποτελεσματικές φυσικές διατροφικές παρεμβάσεις που βοηθούν στην πρόληψη, τον έλεγχο και τη διαχείριση λοιμωδών νοσημάτων μέσω της βελτίωσης της ανθεκτικότητας του ανθρώπινου οργανισμού.