Τι μπορεί να διαταράξει την ισορροπία του εντέρου;
Το μικροβίωμα εκφράζει το σύνολο των μικροοργανισμών (ιών, βακτηρίων και μυκήτων) που ζουν μέσα μας και γύρω μας. Πρόκειται για τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς που «συγκατοικούν» στον οργανισμό μας ξεπερνώντας κατά 10 φορές τον αριθμό των κυττάρων μας. Οι μικροοργανισμοί αυτοί βρίσκονται παντού στο σώμα μας αλλά οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί κατοικούν στο έντερο και το δέρμα. Το βάρος τους είναι παρόμοιο με αυτό των υπόλοιπων οργάνων του σώματος, καθώς ζυγίζουν περίπου 2 κιλά στον μέσο άνθρωπο.
Κάθε στιγμή, μέσα μας, μαίνονται μάχες επικράτησης μεταξύ των πληθυσμών των «φιλικών» βακτηρίων και των λιγότερο φιλικών μικροοργανισμών, μάχες που έχουν αποτέλεσμα την υγεία μας ή την ασθένεια, τη διάθεσή μας ή τα νεύρα μας!
Η δυσβίωση της εντερικής χλωρίδας, δηλαδή η ανισορροπία στο σύνολο των μικροοργανισμών – καλών και κακών - που υπάρχουν στο έντερο, μπορεί να προκύψει από διάφορους παράγοντες. Παρακάτω αναφέρονται μερικοί από τους πιο συνηθισμένους. Ορισμένοι μπορούν να αποφευχθούν περισσότερο από άλλους, οπότε εναπόκειται στον καθένα μας να αναλάβει τον έλεγχο όσων μπορεί.
Αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος σκοτώνουν ένα μεγάλο αριθμό βακτηριακών ειδών που υπάρχουν στο σώμα μας. Εκτός από τα «κακά» βακτήρια, σκοτώνουν και τα «καλά». Αυτό μπορεί να οδηγήσει στον πολλαπλασιασμό των επιβλαβών βακτηρίων και να προκαλέσει ανισορροπία της εντερικής χλωρίδας η οποία μπορεί να οδηγήσει, για παράδειγμα, σε διάρροια. Εκτός από την ανθρώπινη χρήση, μεγάλες ποσότητες αντιβιοτικών απορροφώνται από τα μη βιολογικά κρέατα του εμπορίου και τα ψάρια που εκτρέφονται σε ιχθυοτροφεία.
ΜΣΑΦ. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη, μειώνουν την βλενώδη επένδυση και μεταβάλλουν τη σύνθεση του μικροβιώματος.
Στατίνες. Αυτά τα συχνά συνταγογραφούμενα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης φαίνεται να έχουν μια πολύπλοκη σχέση με το μικροβίωμα του εντέρου. Μελέτες δείχνουν ότι οι στατίνες επηρεάζουν το μικροβίωμα και ότι τα βακτήρια του εντέρου επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα των στατινών, γεγονός που μπορεί να εξηγεί γιατί δεν λειτουργούν σε πολλούς ανθρώπους.
Φάρμακα που εμποδίζουν το οξύ του στομάχου. Φάρμακα όπως οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων μειώνουν το οξύ του στομάχου, επιτρέποντας σε παθογόνα μικρόβια να κατέβουν από τον οισοφάγο και να ανέβουν από το παχύ έντερο, αποικίζοντας ολόκληρο τον γαστρεντερικό σωλήνα.
Δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων. Οι κετογονικές δίαιτες, η διατροφή paleo, η αποκλειστική κρεοφαγία και η δίαιτα Άτκινς μειώνουν δραστικά τις πρεβιοτικές ίνες, τις πολυφαινόλες και άλλα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται τα μικρόβια του εντέρου, λιμοκτονώντας τα.
Ζάχαρη. Η επεξεργασμένη ζάχαρη προκαλεί απώλεια των φιλικών βακτηρίων. Η υπερκατανάλωση σακχάρων βοηθά στην αύξηση ειδών μυκήτων που μεταφέρονται στον γαστρεντερικό σωλήνα προκαλώντας χάος.
Υψηλά επίπεδα στρες ή άγχους. Το χρόνιο στρες έχει επιπτώσεις σε όλο τον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένου και του μικροβιόκοσμου του εντέρου.
Αλλαγές περιβάλλοντος – ταξίδια. H αλλαγές του περιβάλλοντος που ζούμε και τα ταξίδια, επηρεάζουν την ισορροπία του εντερικού μικροβιώματος.
Η βέλτιστη ισορροπία των ευεργετικών βακτηρίων είναι σημαντική για την υγεία του οργανισμού. Στη δυσβίωση απαιτείται ενίσχυση της εντερικής χλωρίδας (επανεγκατάσταση φιλικών βακτηρίων του εντέρου και απομάκρυνση των «παθογόνων» βακτηρίων).
Η λήψη προβιοτικών ενισχύει τους πληθυσμούς των φιλικών βακτηρίων στο έντερο, συμβάλλει στην ισορροπία της εντερικής χλωρίδας και στην καλή λειτουργία του εντέρου.
Βιβλιογραφικές αναφορές
- J Food Drug Anal, 2017; 25(2): 235–244
- PLoS One, 2011; 6(10): e25482
- Circ Genom Precis Med, 2019; 12(9): 421–429.