Λουτεΐνη & Ζεαξανθίνη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη ανήκουν στα καροτενοειδή. Τα καροτενοειδή είναι φυτικές χρωστικές και ευθύνονται για το κόκκινο, το κίτρινο και το πορτοκαλί χρώμα στα φρούτα και τα λαχανικά. Η λουτεΐνη υπάρχει σε ορισμένα λαχανικά και φρούτα, στα λουλούδια του κατιφέ και στο αλφάλφα. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να συνθέσουν λουτεΐνη και εξαρτώνται αποκλειστικά από τις διατροφικές της πηγές, όπως τα λαχανικά ή τα συμπληρώματα.

Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη απαντούν σε μεγάλες συγκεντρώσεις στην ωχρά κηλίδα του αμφιβληστροειδούς του ματιού και οφείλονται για τη χαρακτηριστική κίτρινη απόχρωσή της.

ΔΡΑΣΗ

Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη έχουν αντιοξειδωτική δράση. Μειώνουν το οξειδωτικό στρες στον οργανισμό , αποτρέπουν τη φθορά των κυττάρων και παρέχουν σημαντική προστασία από τις βλαβερές επιπτώσεις του ήλιου και άλλων παραγόντων. Είναι πολύ σημαντικές για τη διατήρηση της υγείας των ματιών και ιδιαίτερα του αμφιβληστροειδούς, καθώς προστατεύουν την ωχρά κηλίδα από την τοξική δράση των ελευθέρων ριζών.

ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΛΟΥΤΕΪΝΗΣ

1. Υγεία των Ματιών
   Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη προστατεύουν τους ιστούς των ματιών από τις ελεύθερες ρίζες και συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας τους.
2. Εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας (AMD)
   Παρόλο που υπάρχουν σημαντικά επίπεδα λουτεΐνης και ζεαξανθίνης σε διάφορα σημεία των ματιών, η πιο άφθονη παρουσία τους παρατηρείται στην ωχρά κηλίδα του αμφιβληστροειδούς. Η ωχρά κηλίδα είναι το ενδότερο τμήμα του ματιού και πιστεύεται ότι είναι 100 φορές πιο ευαίσθητη από οποιοδήποτε άλλο τμήμα του. Είναι υπεύθυνη για την οξύτητα της όρασης. Με την αύξηση της ηλικίας και τη συνεχή φυσιολογική φθορά λόγω της τοξικής δράσης των ελευθέρων ριζών, η ωχρά κηλίδα ξεκινάει να λεπταίνει ή και να εκφυλίζεται. Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη έχουν αντιοξειδωτική δράση και συμβάλλουν στην προστασία της ωχράς κηλίδας από την τοξική δράση των ελευθέρων ριζών και άρα από τη λέπτυνση και την εκφύλισή της.
   Τα χαμηλά επίπεδα ή η απουσία λουτεΐνης και ζεαξανθίνης στην ωχρά κηλίδα καθορίζουν την έναρξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας ή τη σοβαρότητά της. Αντιστρόφως, η λήψη λουτεΐνης και ζεαξανθίνης συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
   Πιστεύεται ότι η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη προστατεύουν τα μάτια μέσω της ικανότητάς τους να απορροφούν φως στη μπλε περιοχή του ορατού φάσματος που θίγει άμεσα το βοθρίο της ωχράς κηλίδας του αμφιβληστροειδούς και μέσω της ειδικής ικανότητας τους να προστατεύουν την ωχρά κηλίδα από βλάβες λόγω οξειδωτικού στρες. Το φιλτράρισμα του μπλε φωτός μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της «προσωρινής τύφλωσης» από το έντονο φως, στη βελτιωμένη οξύτητα, στην ενίσχυση της ικανότητας αντίληψης των χρωμάτων και στη διατήρηση της υγείας των κυττάρων των ματιών.
   Η προκαλούμενη από το φως βλάβη στον αμφιβληστροειδή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μήκος κύματος, τη διάρκεια της έκθεσης και την ένταση του φωτός, με το μπλε φως (440nm) να απαιτεί 100 φορές λιγότερη ενέργεια για να προκαλέσει βλάβη από το πορτοκαλί φως (590nm). Η λουτεΐνη, η ζεαξανθίνη και η χρωστική της ωχράς κηλίδας απορροφούν φως στη μπλε περιοχή του φάσματος (μέγιστη απορρόφηση 446nm).
   Προχωρημένη AMD συχνά οδηγεί σε μη αναστρέψιμη τύφλωση και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία γι’ αυτήν. Η AMD πιστεύεται ότι οφείλεται σε φωτο-οξείδωση που προκαλείται από το υψηλής ενέργειας μπλε φως. Η εκδήλωση της AMD έχει αποδοθεί στη φωτοτοξικότητα και στη βλάβη από ελεύθερες ρίζες, ενώ τα καροτενοειδή έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικά στην εκκαθάριση των ελευθέρων ριζών στα μάτια. Αυτός είναι ένας από τους μηχανισμούς με τους οποίους έχει προταθεί ότι η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη μπορούν να προστατεύουν τα μάτια.
3. Παθήσεις των Ματιών
   Η λήψη αντιοξειδωτικών με τη διατροφή, όπως η λουτεΐνη, μπορεί να αποτρέψει την οξείδωση των πρωτεϊνών του φακού και να προστατέψει από την εμφάνιση καταρράκτη. Παρατηρήθηκε ότι ασθενείς με εξαρτώμενο από την ηλικία καταρράκτη που έλαβαν συμπλήρωμα λουτεΐνης (15mg την ημέρα, 3 μέρες την εβδομάδα για 2 χρόνια) εμφάνισαν βελτίωση στην οξύτητα της όρασης και την ευαισθησία στο έντονο φως, χωρίς καμία σημαντική παρενέργεια ή αλλαγή στις βιοχημικές ή αιματολογικές τιμές. Επιπροσθέτως, η λουτεΐνη έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να επιβραδύνει εκφυλιστικές παθήσεις των ματιών όπως η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια (retinitis pigmentosa).

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Η βέλτιστη ποσότητα λουτεΐνης που προτείνεται για τη διατήρηση της υγείας των ματιών και της καλής όρασης είναι περίπου 6mg έως 10mg την ημέρα. Η ποσότητα λουτεΐνης που χρειάζεται για τη μείωση του κινδύνου εκφύλισης της ωχράς κηλίδας μπορεί να ληφθεί με κατάλληλη διατροφή. Παρόλα αυτά, αυτό απαιτεί καθημερινή παρακολούθηση του περιεχομένου της λουτεΐνης σε συγκεκριμένα είδη τροφών. Η λήψη ενός συμπληρώματος διατροφής με ικανοποιητικά επίπεδα λουτεΐνης είναι μια πολύ καλή επιλογή για την εξασφάλιση της πρόσληψης όλης της ποσότητας που απαιτείται.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Μελέτες δείχνουν ότι η χορήγηση 10-12mg λουτεΐνης/ζεαξανθίνης ανά ημέρα για 1 χρόνο δεν προκαλεί παρενέργειες.

Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη ευθύνονται για το κίτρινο και το πορτοκαλο-κίτρινο χρώμα στα λαχανικά και τα φρούτα αντίστοιχα. Απαντώνται σε ελεύθερη μορφή στα φυλλώδη πράσινα λαχανικά όπως το σπανάκι, το λάχανο και το μπρόκολο και σε μορφή εστέρων (με λιπαρά οξέα) σε φρούτα όπως το μάνγκο, το πορτοκάλι και η παπάγια, στην κόκκινη πάπρικα, τα άλγη και το κίτρινο καλαμπόκι. Επίσης, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη απαντώνται στις τσουκνίδες και στα πέταλα πολλών κίτρινων ανθέων. Τα πέταλα του άνθους του κατιφέ (Tagetes erecta) ανήκουν στις πιο πλούσιες πηγές λουτεΐνης.

1. Seddon JM et al, JAMA (1994) 272(18):1413-20.
2. Khachik F et al, Invest Opthalmol Vis Sci (1997) Aug;38(9): 1802-11.
3. Lyle B.J. et al, Am J Epidemiol (1999) May 1; 149(9): 801-9.
4. Berendshot TTJM et al, Invest Opthalmol Vis Sci (2000) 41: 3322-3326.
5. Johnson EJ, J Am Diet Ass. (2003) 103 (9) Suppl.
6. J.L.W. Thudichum, Researches conducted for the medical department of the Privy council, at the Pathological Laboratory of St. Thomas's Hospital. Third series. Results of researches on luteine and the spectra of yellow organic substances contained in animals and plants. Proc. R. Soc. Lond. 17 (1869), pp. 253–256.
7. Philip, T. and Berry, J.W., 1975. Nature of lutein acylation in marigold (Tagetes erecta) flowers. Journal of Food Science 40, pp. 1089–1090.
8. Gregory, G.K., Chen, T.S. and Philip, T., 1986. Quantitative analysis of lutein esters in marigold flowers (Tagetes erecta) by high performance liquid chromatography. Journal of Food Science 51, pp. 1093–1094.
9. Khachik, F. and Beecher, G.R., 1988. Separation of carotenol fatty acid esters by high-performance liquid chromatography. Journal of Chromatography 449, pp. 119–133.
10. Piccaglia, R., Marotti, M. and Grandi, S., 1998. Lutein and lutein ester content in different types of Tagetes patula and T. Erecta. Industrial Crops and Products 8, pp. 45–51.
11. Subagio, A. and Morita, N., 1997. Preparation of lutein from marigold flowers and esterification to their myristates. Analytical Sciences 13, pp. 1025–1028.
12. Bone, R.A., Landrum, J.T., Friedes, L.M., Gomez, C.M., Kilburn, M.D., Menendez, E., Vidal, I. and Wang, W., 1997. Distribution of lutein and zeaxanthin stereoisomers in the human retina. Experimental Eye Research 64, pp. 211–218.
13. Quackenbush, F.W. and Miller, S.L., 1972. , Composition and analysis of the carotenoids in marigold petals. J.Assoc. Anal. Chem. 55, pp. 617–621.
14. J.D.L. Rivas, Reversed-phase high-performance liquid chromatographic separation of lutein and lutein fatty acid esters from marigold flower petal powder. J. Chromatogr. 464 (1989), pp. 227–442.
15. D.E. Breithaupt, U. Wirt and A. Bamedi, Differentiation between lutein monoester regioisomers and detection of lutein diesters from marigold flowers (Tagetes erecta L.) and several fruits by liquid chromatography-mass spectrometry. J. Agric. Food Chem. 50 (2002), pp. 66–70.
16. J.I.X .Antony & M.L.Shankaranarayana, Lutein – A Natural Colorant and a Phytonutrient For Eye Health Protection, The World of Food Ingredients, 64-67, 2001.
17. Gau, W., Ploschke, H.J. and Wunsche, C., 1983, Mass spectrometric identification of xantophyll fatty acid esters from Marigold flowers (Tagetes erecta) obtained by high performance liquid chromatography and Craig counter current distribution. J. Chromatogr. 262, pp. 277–284.
18. Hadden WL, Watkins RH, Levy LW, Regalado E, Rivadeneira DM, van Breemen RB, Schwartz SJ,Carotenoid composition of marigold (Tagetes erecta) flower extract used as nutritional supplement, J Agric Food Chem. 1999 Oct;47(10):4189-94.
19. G. Wald, Human vision and the spectrum. Nature 101 (1945), pp. 653–658.
20. O.G. Sommerburg, W.G. Siems, J.S. Hurst, J.W. Lewis, D.S. Kliger and F.J.G.M. van Kuijk, Lutein and zeaxanthin are associated with photoreceptors in the human retina. Curr. Eye Res. 19 (1999), pp. 491–495.
21. D.V. Crabtree, I. Ojima, X. Geng and A.J. Adler, Tubulins in the primate retina: evidence that xanthophylls may be endogenous ligands for the paclitaxel-binding site. Bioorg. Med. Chem. 9 (2001), pp. 1967–1976.
22. P.S. Bernstein, F. Khachik, L.S. Carvalho, G.J. Muir, E.Y. Zhao and N.B. Katz, Identification and quantitation of carotenoids and their metabolites in the tissues of the human eye. Exp. Eye Res. 72 (2001), pp. 215–223.
23. R.A. Bone, J.T. Landrum and S.L. Tarsis, Preliminary identification of the human macular pigment. Vision Res. 25 (1985), pp. 1531–1535.
24. R.A. Bone, J.T. Landrum, L. Fernandez and S.L. Tarsis, Analysis of the macular pigment by HPLC: retinal distribution and age study. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 29 (1988), pp. 843–849.
25. G.J. Handelman, E.A. Dratz, C.C. Reay and F.J.G.M. van Kuijk, Carotenoids in the human macula and whole retina. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 29 (1988), pp. 850–855.
26. J.T. Landrum and R.A. Bone, Lutein, zeaxanthin, and the macular pigment. Arch. Biochem. Biophys. 385 (2001), pp. 28–40.
27. Granado, F., Olmedilla, B., Gil-Martinez, E. and Blanco, I., 1998. Lutein ester in serum after supplementation in human subjects. British Journal of Nutrition 80, pp. 445–449
28. Alam, A.U., Couch, J.R. and Creger, C., 1968. , The carotenoids of the marigold, Tagetes erecta. Can. J. Bot. 46, pp. 1539–1541.
29. Achmad Subagio and Naofumi Morita,Prooxidant activity of lutein and its dimyristate esters in corn triacylglyceride, Food Chemistry, Volume 81, Issue 1 , May 2003, Pages 97-102.
30. Handelman, G. J., Nightengale, Z. D., Lichtenstein, A. H., Schaefer, E. J. & Blumberg, J.B. (1999) Lutein and zeaxanthin concentrations in plasma after dietary supplementation with egg yolk. Am. J. Clin. Nutr. 70: 247-251.
31. Granado F, Olmedilla B, Gil-Martinez E, Blanco I,Lutein ester in serum after lutein supplementation in human subjects,Br J Nutr. 1998 Nov;80(5):445-9.
32. J.Riedl, J.Linscisen, J.Hoffmann and G.Wolfram ,J.Nutr.,129, 1270-1276 ( 1999)
33. J.A.Weststrate and K.H.Van het Hof, Am.J.Clin.Nutr.62,591-597 ( 1995).
34. Herbst S, Bowen P et al. "Evaluation of Bioavailability of Lutein (L) and Lutein Ester (LD) in human" The FASEB journal, 1997, 11:2587(abstr.).
35. Phyllis E Bowen, Suzanne M Herbst-Espinosa, Erum A Hussain, Maria Stacewicz-Sapuntzakis, Esterification does not impair lutein bioavailability in humans, The Journal of Nutrition. Bethesda: Dec 2002. Vol. 132, Iss. 12; pg. 3668, 6 pgs.
36. Kostic, D., White, W. S. & Olson, J. A. (1995) Intestinal absorption, serum clearance, and interactions between lutein and /3-carotene when administers to human adults in separate or combined oral doses. Am. J. Clin. Nutr. 62: 604-610.
37. Mares-Perlman, J. A., Fisher, A., Klein, R., Palta, M., Block, G., Millen, A. E. & Wright, J. D. (2001) Lutein and zeaxanthin in the diet and serum and their relation to age-related maculopathy in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Am. J. Epidemiol. 153: 424-432.
38. Beatty, S., Murray, I. J., Henson, D. B., Caredn, D., Koh, H. H. & Boulton, M. E. (2001) Macular pigment and risk for age-related macular degeneration in subjects from a Northern European population. Investig. Ophthamol. Vis. Sci. 42: 439-446.
39. Khachik, F., Bernstein, P. S. & Garland, D. L. (1997) Identification of lutein and zeaxanthin oxidation products in human and monkey retinas. Investig. Ophthalmol. Vis. Sci. 38: 1802-1811.
40. Snodderly DM. (1995) Evidence for protection against age-related macular degeneration by carotenoids and antioxidant vitamins. Am. J. Clin. Nutr. 62 (suppl.): 1448S-1461 S.
41. Richard A Bone, John T Landrum, Luis H Guerra, Camilo A Ruiz,Lutein and zeaxanthin dietary supplements raise macular pigment density and serum concentrations of these carotenoids in humans, The Journal of Nutrition. Bethesda: Apr 2003. Vol. 133, Iss. 4; pg. 992, 7 pgs.
42. Dorey, K., Toyoda, Y., Thomsom, L., Garnett, K. M., Sapunzakis, M., Craft, N., Nichols, C. & Cheng, K. (1997) Light-induced photoreceptor apoptosis is correlated with dietary and retinal levels of 3R,3'R-zeaxanthin. Investig. Ophthamol. Vis. Sci. (suppl.) 38: S355 (Abstract).
43. Jacques, P. F., Chylack, L. T., Jr., Hankinson, S. E., Khu, P. M., Rogers,G., Friend, J., Tung, W., Wolfe, J. K., Padhye, N., Willett, W. C. & Taylor, A. (2001) Long-term nutrient intake and early age-related nuclear lens opacities. Arch. Ophthalmol. 119(7): 1009-1019.
44. Dagnelie, G ., Zorge, I. S. & McDonald, T. M. (2000) Lutein improves visual function in some patients with retinal degeneration: a pilot study via the internet. Optometry 71: 147-164.
45. Eye Disease Case-Control Study Group, 1993. Antioxidant status and neovascular age-related macular degeneration. Arch Opthalmol 111, 104–109.
46. Landrum, J.T., Bone, R.A., Chen, Y., Dixon, Z., Micah, S., 2000. Serum and macular pigment response to 2.4mg dosage of lutein. Abstract from ARVO 2000 Proceedings.
47. Phyllis E Bowen, Suzanne M Herbst-Espinosa, Erum A Hussain, Maria Stacewicz-Sapuntzakis ,Esterification does not impair lutein bioavailability in humans, The Journal of Nutrition. Bethesda: Dec 2002. Vol. 132, Iss. 12; pg. 3668-3673.
48. Richard A Bone, John T Landrum, Luis H Guerra, Camilo A Ruiz,Lutein and zeaxanthin dietary supplements raise macular pigment density and serum concentrations of these carotenoids in humans, The Journal of Nutrition. Bethesda: Apr 2003. Vol. 133, Iss. 4; pg. 992-998.
49. Mozaffarieh M, et al. The role of the carotenoids, lutein and zeaxanthin, in protecting against age-related macular degeneration: a review based on controversial evidence. Nutr J 2003; 2: 20.
50. Moeller SM, Associations between intermediate age-related macular degeneration and lutein and zeaxanthin in the Carotenoids in Age-related Eye Disease Study (CAREDS): ancillary study of the Women's Health Initiative. Arch Ophthalmol. 2006 Aug;124(8):1151-62.
51. San Giovanni JP et al. The relationship of dietary carotenoid and vitamin A, E, and C intake with age-related macular degeneration in a case-control study: AREDS Report No. 22. Arch Ophthalmol. 2007 Sep;125(9):1225-32.
52. Tan JS et al. Dietary Antioxidants and the Long-term Incidence of Age-Related Macular Degeneration The Blue Mountains Eye Study. Ophthalmology. 2007.