Συμβουλές για έναν υγιή θυρεοειδή

Ο θυρεοειδής είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και συχνά κακοδιαχειριζόμενους αδένες του σώματος. Είναι ένας αδένας σε σχήμα πεταλούδας, που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού και εκκρίνει ορμόνες που ελέγχουν σημαντικές λειτουργίες, όπως η διαχείριση του βάρους, η χρήση ενέργειας, ο μεταβολισμός των τροφών, ακόμη και ο ύπνος.
Οι γυναίκες έχουν υψηλότερο ποσοστό παθήσεων του θυρεοειδούς από τους άνδρες εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών κατά την τεκνοποίηση, την εμμηνόπαυση ή λόγω χρόνιου στρες και αυτό μπορεί να τις επηρεάσει σε πολλά στάδια της ζωής τους.
Μία αδιάγνωστη ανισορροπία στις ορμόνες του θυρεοειδούς ή ακόμα και μία λάθος θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια ορμονική ανισορροπία και ενδεχομένως σε πιο σοβαρές, ακόμη και μη αναστρέψιμες, παθήσεις του θυρεοειδούς.

Υπερθυρεοειδισμός - Υποθυρεοειδισμός

Το σώμα μπορεί να υποφέρει με πολλούς τρόπους όταν οι θυρεοειδικές ορμόνες δεν είναι σωστά ισορροπημένες. Ακολουθούν τα σημάδια και τα συμπτώματα των δύο κύριων τύπων θυρεοειδικής νόσου.
Υπερθυρεοειδισμός: Στην περίπτωση αυτή, ο θυρεοειδής αδένας είναι υπερδραστήριος, παράγοντας υπερβολική ποσότητα Τ3 και Τ4. Ενώ αυτή η κατάσταση είναι σχετικά σπάνια, όταν δεν αναγνωρίζεται, τα συμπτώματα μπορεί να είναι αρκετά δυσάρεστα. Αυτά είναι μερικά σημάδια που δείχνουν ότι μπορεί να έχετε υπερδραστήριο θυρεοειδή: Ανησυχία, ευερεθιστότητα, κακός ύπνος, τρέμουλο των χεριών, απώλεια βάρους ακόμα και αν τρώτε περισσότερο, αίσθημα παλμών της καρδιάς, ιδρώτας, αυξημένη δίψα, διάρροια, δύσπνοια, αλλαγές στην έμμηνο ρύση, αλλαγές στο δέρμα και τα μαλλιά, κόπωση, μυϊκή αδυναμία, πρησμένος θυρεοειδής αδένας, προβλήματα στα μάτια.
Συνήθως, τα άτομα με υπερθυρεοειδισμό δεν παρουσιάζουν όλα αυτά τα συμπτώματα, αλλά συχνά έχουν τουλάχιστον δύο. Τα συμπτώματα σπάνια εμφανίζονται από τη μια μέρα στην άλλη- αντίθετα, αναπτύσσονται σε διάστημα αρκετών εβδομάδων. Γι' αυτό είναι σημαντικό να αναγνωρίζετε ακόμη και τα ήπια συμπτώματα και να τα διερευνάτε προτού η κατάσταση γίνει πολύ σοβαρή.
Αν δεν αντιμετωπιστεί, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων, επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη και οστεοπόρωσης. 

Υποθυρεοειδισμός: Είναι πολύ πιο συχνός, και αφορά στην κατάσταση όπου ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί, με αποτέλεσμα τα επίπεδα των Τ3 και Τ4 να είναι πολύ χαμηλά. Τα συμπτώματα είναι από ενοχλητικά έως αρκετά σοβαρά, ανάλογα με το επίπεδο της ανεπάρκειας, και εμφανίζονται αργά-συχνά με την πάροδο αρκετών ετών. Είναι εύκολο να αποδώσετε κάποια από τα σημάδια, όπως η κόπωση και η αύξηση του βάρους, στη γήρανση μέχρι να αναπτύξετε πιο εμφανή συμπτώματα. Αυτά είναι μερικά κοινά σημάδια υποθυρεοειδισμού: Δυσκοιλιότητα, ξηρό δέρμα, πρήξιμο στο πρόσωπο, αυξημένη ευαισθησία στο κρύο, βραχνάδα, υψηλή χοληστερόλη, πονόλαιμοι ή αδύναμοι μύες, πόνος και πρήξιμο στις αρθρώσεις, αραίωση μαλλιών, ακανόνιστες ή βαριές περίοδοι, προβλήματα μνήμης, κατάθλιψη, επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού.
Αν δεν αντιμετωπιστεί, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να γίνει πιο σοβαρός και να περιλαμβάνει βρογχοκήλη (διογκωμένος θυρεοειδής) και αυξημένη γνωστική εξασθένιση.
Αν και σπάνιος, ο προχωρημένος υποθυρεοειδισμός είναι πολύ σοβαρός και μπορεί να είναι απειλητικός για τη ζωή. Τα συμπτώματα αυτής της κατάστασης περιλαμβάνουν χαμηλή αρτηριακή πίεση, πτώση της θερμοκρασίας του σώματος, μειωμένη αναπνοή και κώμα.
Η κατάλληλη διατροφή και η επάρκεια συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών μπορούν να ενθαρρύνουν τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς και να υποστηρίξουν την υγεία του με φυσικό τρόπο.

Απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την υγεία του θυρεοειδούς

Ο θυρεοειδής αδένας χρειάζεται συγκεκριμένες βιταμίνες και μέταλλα για να λειτουργεί σωστά. Δεδομένου ότι κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβετε τι χρειάζεται συγκεκριμένα το σώμα σας είναι να κάνετε μια πλήρη εξέταση του θυρεοειδούς για να εντοπίσετε τα επιμέρους επίπεδα πού μπορεί να είναι εκτός ισορροπίας. Παρόλα αυτά, η έρευνα δείχνει ότι μερικά βασικά θρεπτικά συστατικά είναι πολύτιμα για όλους. 

Ιώδιο: Αυτό είναι το πιο σημαντικό ιχνοστοιχείο που γνωρίζουμε για τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Χωρίς ιώδιο, ο θυρεοειδής στερείται ενός βασικού δομικού στοιχείου που χρειάζεται για την παραγωγή ορμονών που υποστηρίζουν όλους τους ιστούς του σώματος. Η θυροξίνη (Τ4) και η τριιωδοθυρονίνη (Τ3) είναι οι πιο βασικές, δραστικές ορμόνες που έχουμε, οι οποίες περιέχουν ιώδιο. Το 2012, μια έκθεση των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ έδειξε ότι οι γυναίκες ηλικίας 20-39 ετών είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα ιωδίου από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα. Η Εθνική Έρευνα Δίαιτας και Διατροφής του Ηνωμένου Βασιλείου κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Αυτό είναι κάτι που μπορούμε εύκολα να βελτιώσουμε καταναλώνοντας περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε ιώδιο. 

Σελήνιο: Αυτό το στοιχείο είναι απαραίτητο για τον θυρεοειδή μας με διάφορους τρόπους. Τα ένζυμα που περιέχουν σελήνιο προστατεύουν τον θυρεοειδή αδένα όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση στρες, λειτουργώντας αποτοξινωτικά για να βοηθήσουν στην απομάκρυνση του οξειδωτικού, του χημικού, ακόμα και του κοινωνικού στρες, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν αντιδράσεις στο σώμα. Οι πρωτεΐνες με βάση το σελήνιο βοηθούν στη ρύθμιση της σύνθεσης των ορμονών, μετατρέποντας την Τ4 στην πιο προσιτή μορφή Τ3. Αυτές οι πρωτεΐνες και τα ένζυμα βοηθούν στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στη διατήρηση της σωστής ποσότητας κάθε θυρεοειδικής ορμόνης στους ιστούς και στο αίμα, καθώς και σε όργανα όπως το ήπαρ, τα νεφρά και ο εγκέφαλος. Το σελήνιο βοηθά επίσης στη ρύθμιση και ανακύκλωση των αποθεμάτων ιωδίου στον οργανισμό μας. 

Ψευδάργυρος, σίδηρος και χαλκός: Αυτά τα τρία ιχνοστοιχεία είναι πολύ σημαντικά για τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Τα χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου μπορούν να προκαλέσουν επίσης χαμηλά επίπεδα T4, T3 και θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH). Έρευνες δείχνουν ότι τόσο ο υπερθυρεοειδισμός (υπερδραστήριος θυρεοειδής) όσο και ο υποθυρεοειδισμός (υπολειτουργικός θυρεοειδής) μπορούν να δημιουργήσουν έλλειψη ψευδαργύρου, οδηγώντας σε χαμηλότερες θυρεοειδικές ορμόνες.
Τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς. Με την παρουσία ανεπάρκειας ιωδίου, τα συμπληρώματα σιδήρου μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της απορρόφησης του ιωδίου και στην αποκατάσταση της ανισορροπίας του θυρεοειδούς.
Ο χαλκός είναι απαραίτητος για να βοηθήσει στην παραγωγή TSH και να διατηρήσει την παραγωγή T4. Η Τ4 συμβάλλει στη ρύθμιση των επιπέδων χοληστερόλης και έρευνες δείχνουν ακόμη ότι η έλλειψη χαλκού μπορεί να συμβάλει σε υψηλότερη χοληστερόλη και σε καρδιακά προβλήματα. 

Αντιοξειδωτικά και βιταμίνες Β: Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν στη μείωση του οξειδωτικού στρες, καταπολεμούν τις εκφυλιστικές ασθένειες και επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης. Οι βιταμίνες Α, C και Ε, μαζί με το ιώδιο και το σελήνιο, βοηθούν τον θυρεοειδή αδένα να μετριάσει το οξειδωτικό στρες σε μια συνεχή καθημερινή διαδικασία.
Το οξειδωτικό στρες τείνει να είναι υψηλότερο με τη νόσο του Graves, την πιο κοινή μορφή υπερθυρεοειδισμού. Σε αυτή την κατάσταση, ο υπερδραστήριος θυρεοειδής χρησιμοποιεί περισσότερο οξυγόνο, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση οξυγονωμένων ενώσεων που μπορούν να βλάψουν τα κύτταρα.
Τα αντιοξειδωτικά συνιστώνται για να βοηθήσουν να σταματήσει το οξειδωτικό στρες πριν δημιουργήσει επακόλουθα προβλήματα. Επιπλέον, οι βιταμίνες Β, ιδίως οι Β2, Β3 και Β6, βοηθούν τον θυρεοειδή να παράγει Τ4. Όλοι αυτοί οι μηχανισμοί συνδέονται μεταξύ τους, γι' αυτό και είναι πολύ σημαντική η λήψη των κατάλληλων μικροθρεπτικών συστατικών.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. CDC, Second National Report on Biochemical Indicators of Diet and Nutrition in the US Population, 2012, cdc.gov
2. Public Health England, “NDNS: Results from Years 9 to 11 (Combined)—Statistical Summary,” Dec 11, 2020, gov.uk
3. Int J Trichology, 2013; 5(1): 40–42
4. Thyroid, 2002; 12(10): 867–78
5. Open Heart, 2018; 5(2): e000784.